آماده سازی خودرو برای معلولان

معلولیت یا ناتوانی جسمی یکی از پدیده‌های زندگی بشر است. گرچه تعداد افرادی که به دلایل مختلف از جمله مشکلات مادرزادی، تصادف، جنگ و… دچار محدودیت و ناتوانی‌های مختلف جسمی شده‌اند، قابل توجه است اما بیشتر امکانات رفاهی امروزی بر مبنای افراد غیرمعلول طراحی و ساخته می‌شوند.

شاید به نظر برسد که معلولیت به معنای وابستگی به دیگران است اما در سال‌های اخیر ثابت شده که در صورت فراهم بودن شرایط مناسب افراد دارای معلولیت جسمی نیاز چندانی به کمک دیگران برای زندگی ندارند.

در زندگی مدرن امروزی، رانندگی و استفاده از خودرو یکی از مهارت های ضروری و غیرقابل انکار برای زندگی است، گرچه خودروهای تولید شده در جهان به صورت معمول برای افراد غیرمعلول طراحی می‌شوند اما با تغییراتی در خودرو، افراد دارای ناتوانی جسمی هم می‌توانند لذت رانندگی را تجربه کنند.

مناسب سازی خودرو برای معلولان

مناسب‌سازی و بهینه کردن یک خودرو تنها برای معلولان انجام نمی‌شود. در واقع بهینه کردن خودرو اقدامی است که بسیاری از شرکت‌های خودروسازی برای رفاه بیشتر مشتریان خود انجام می‌دهند، تا جایی که امروز در کشورهای پیشرفته و صنعتی شاهد ساخت و حتی تردد خودروهای خودران هستیم که حتی نیازی به وجود راننده هم ندارند. البته تا ساخت و استفاده فراگیر این خودروها راه زیادی باقی مانده است. به همین دلیل در حال حاضر برخی شرکت‌ها با ایجاد تغییراتی در برخی قطعات خودرو، این وسیله نقلیه را برای استفاده معلولان جسمی بهینه می‌کنند.

در حال حاضر با توجه به نوع و میزان معلولیت، امکانات رفاهی خودروها برای رانندگی تا اندازه‌ای قابل تغییر هستند. البته اعمال این تغییرات نیازمند دانش تخصصی است چرا که در صورت ناتوانی راننده در کنترل خودرو، خطرات بسیاری برای افراد جامعه در کمین خواهد بود.

امکانات خودروهای مناسب معلولان

بر اساس معلولیت فرد معلول، امکانات طراحی شده برای خودروهای این افراد متفاوت است.

• یکی از مهم‌ترین طراحی ها و تغییرات در خودرو مناسب معلولان، ابزارهای نگهدارنده سر، گردن و ستون فقرات است. چرا که در پیچ‌ها و ترمزهای ناگهانی نقش بسیار مهم و حیاتی در حفظ سلامت راننده را ایفا می‌کند.
• در صورتی که راننده از ویلچر استفاده کند، وجود ابزارهای قفل و استحکام صندلی چرخ‌دار الزامی است.
• یکی از مهم‌ترین ابزارهای طراحی شده برای مناسب‌سازی خودروهای معلولان، اهرمی به نام Hand Control است. این اهرم به ایجاد کنترل روی پدال‌های گاز، ترمز و حتی کلاچ کمک می‌کند. اما بهتر است افراد دارای ناتوانی جسمی از خودروهای دنده اتوماتیک استفاده کنند تا ایجاد کنترل و مناسب‌سازی تنها برای بخش‌های گاز و ترمز صورت بگیرد.
• افرادی که از یک چشم دچار معلولیت هستند هم می‌توانند با نصب آینه مناسب رانندگان تک چشم به وسعت دید خود کمک کنند و از تجربه رانندگی لذت ببرند.

مناسب سازی خودرو برای معلولان در ایران

شرکت‌هایی در کشور وظیفه مناسب‌سازی خودرو برای معلولان را به عهده دارند. این شرکت‌ها حتما باید زیر نظر سازمان بهزیستی  فعالیت کند تا به جز نظارت، سازمان بهزیستی بتواند افراد دارای معلولیت را هم به این شرکت‌ها معرفی کند.

البته برای مراجعه به شرکت‌هایی که خودروها را بهینه‌سازی می‌کنند حتما نیازی به وجود معرفی‌نامه رسمی از سازمان بهزیستی نیست و افراد می‌توانند به صورت شخصی هم به این شرکت‌ها مراجعه کنند. البته در صورت اقدام از سوی سازمان بهزیستی، این سازمان بخشی از هزینه‌های مناسب‌سازی خودرو را بر عهده می‌گیرد.

نکاتی درباره خودروهای مناسب سازی شده

• هزینه مناسب‌سازی خودرو بر اساس نوع و میزان معلولیت فرد متفاوت است.
• تمام خودروهای موجود در ایران قابلیت مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت را دارند.
• بهتر است از خودروهای استاندارد و با کیفیت برای مناسب‌سازی استفاده شود تا ضامن جان و سلامت افراد باشد.
• مناسب‌سازی تنها برای افراد دارای معلولیت نیست خودروها بر اساس نیازهای مختلف مناسب‌سازی می‌شوند.

نحوه دریافت گواهینامه معلولان

• افراد دارای معلولیت پس از معاینه توسط پزشکان و تشخیص دارا بودن شرایط برای رانندگی باید به مراکز آموزش راهنمایی و رانندگی مراجعه کنند تا مفاهیم و آموزش رانندگی را بیاموزند.
• آموزشگاه‌هایی در سراسر کشور وجود دارند که برای معلولان مناسب‌سازی شده است و به افراد بنابر نوع معلولیت آموزش‌های لازم داده خواهد شد. همچنین هر فرد بر اساس نوع معلولیتی که دارد، گواهینامه با شرایط خاصی رانندگی دریافت خواهد کرد.
• افرادی که بر اثر حادثه دچار معلولیت شده‌اند و از قبل گواهینامه رانندگی دارند، می‌توانند با مراجعه به پلیس راهنمایی و رانندگی برای تغییر وضعیت گواهینامه خود اقدام کنند.

نویسنده: فاطمه امین الرعایا